Af en toe grijpt hij naar zijn linkerschouder en trekt een grimas. Het doet pijn als hij loopt, als hij stilzit, als hij opstaat van zijn bank en als hij een misstap maakt in een vochtig weiland. Meer dan pijn. Het lijkt een soort lijdensweg, hoewel hij er nooit over spreekt. Er zijn momenten waarop hij het niet kan laten om dit te laten zien, de gevolgen van een auto-ongeluk vier jaar geleden, waarbij de auto waarin hij reed over de kop sloeg, waardoor Freeman en een vriend met behulp van de Kaken des Levens uit de auto werden getrokken. Ondanks een operatie om de zenuwbeschadiging te herstellen, zat hij met een nutteloze linkerhand. Die wordt meestal stijf vastgehouden door een compressiehandschoen om te voorkomen dat er bloed in blijft staan. Het is een klem, zijn pijn, een ijskoude injectie in een relatief nutteloos ledemaat. Hij laat het niet graag zien, maar er zijn momenten waarop hij zich niet kan laten meeslepen door een grimas die de wereld vergaat. Het is zo’n groot gebaar, zo buiten de normale houding van de man, dat het voelt alsof hij acteert.
“Het is de fibromyalgie,” zegt hij desgevraagd. “Op en neer in zijn arm. Daar wordt het zo erg. Ondraaglijk.”
Dit betekent dat Morgan Freeman geen straaljagers meer kan besturen zoals vroeger, een hobby die hij op zijn vijfenzestigste begon. Hij kan ook niet meer zo goed zeilen. Er was een tijd dat hij in zijn eentje naar de Caraïben zeilde en zich daar twee, drie weken lang schuilhield. “Het was complete isolatie,” zegt hij. “Het was voor mij de beste manier om rust te vinden, om tijd te vinden om te lezen.” Niet meer. Hij kan zichzelf niet meer op één arm vertrouwen. Hij kan niet autorijden, in ieder geval geen handgeschakelde auto, niet zoals vroeger – dat wil zeggen, snel, wijd open, toegewijd aan wat de auto kan. En hij kan niet meer zoveel paardrijden, hoewel hij ooit elke dag reed.
Hij noemt het nooit een verlies, maar hoe kan het ook anders? Hij laat nooit doorschemeren hoe oneerlijk het is. “Er zit een punt achter dit soort veranderingen. Ik moet me richten op andere dingen, op andere opvattingen over mezelf. Ik golf. Ik werk nog steeds. En ik kan best tevreden zijn door gewoon over het land te lopen.”
Wacht. Hoe kan hij golfen met zo’n gekortwiekte vleugel? Hoe kun je een club zwaaien als je een van je armen niet kunt optillen?
“Ik speel met één hand,” zegt hij. “Ik zwaai met mijn rechterarm.”
Wat vindt u daarvan?
“Kijk zelf maar,” zegt hij. “Ik speel vandaag om 15:00 uur.”
Freemans onthulling dat hij fibromyalgie heeft, verspreidde zich razendsnel door de fibromyalgiegemeenschap. Eindelijk was er een A-lijst beroemdheid die erkende dat hij de diagnose fibromyalgie had gekregen. Een handvol andere beroemdheden heeft de moed gehad om over hun fibromyalgie te praten, waarvoor we enorm dankbaar zijn, maar tot nu toe heeft niemand de supersterkracht van Morgan Freeman.
Morgan Freeman vertelt over zijn ‘strijd’ tegen fibromyalgie
Zijn activiteitenniveau schetst geen accuraat beeld van fibromyalgie. – Mensen met fibromyalgie vallen binnen een breed scala aan functionele mogelijkheden. Freeman lijkt redelijk goed te functioneren, aangezien hij blijft werken en golfen. Het artikel vermeldde echter wel dat hij verschillende activiteiten waar hij van hield, heeft moeten opgeven. Aan de andere kant zijn sommige mensen met fibromyalgie volledig gehandicapt en kunnen ze zelfs de meest basale zelfzorgtaken niet uitvoeren. De rest van ons bevindt zich ergens tussenin. Hoewel Freemans activiteitenniveau hem er niet van zou moeten weerhouden om mensen met fibromyalgie te vertegenwoordigen, hoop ik dat een deel van zijn boodschap zou zijn om te beschrijven hoe slopend fibromyalgie kan zijn en om uit te leggen dat verschillende patiënten verschillende niveaus van beperkingen hebben.
Als man is hij niet representatief voor de gemiddelde fibromyalgiepatiënt. – Eerlijk gezegd vind ik het feit dat hij een man met fibromyalgie is iets positiefs. Of we het nu leuk vinden of niet, als het om gezondheidsproblemen gaat, krijgen mannen nog steeds meer geloofwaardigheid dan vrouwen. Studies hebben aangetoond dat zorgprofessionals de symptomen van een man eerder serieus nemen, maar de symptomen van een vrouw toeschrijven aan emotionele oorzaken. Hoewel de acceptatie van fibromyalgie de afgelopen jaren een grote vooruitgang heeft geboekt, zijn er nog steeds mensen, waaronder medische professionals, die niet geloven dat het echt is. Daarom zou het onze geloofwaardigheid onder de twijfelaars kunnen vergroten als een bekende en zeer gerespecteerde man als Morgan Freeman zich over fibromyalgie uitspreekt. Koop vitamines en supplementen
Gezien de herhaalde aandringen om op te staan en een woordvoerder te zijn voor fibromyalgie, vraag ik me soms af of Freeman er liever nooit over had gesproken. Hij had waarschijnlijk nooit gedacht dat hij ooit zoveel aandacht zou krijgen door dat ene woord midden in een urenlang interview te zeggen.
In ons enthousiasme om een prominente beroemdheid als Morgan Freeman namens ons te laten spreken, denk ik dat we in gedachten moeten houden welke impact dit op zijn leven zou kunnen hebben. Jaren geleden deden beroemdheden er alles aan om gezondheidsproblemen geheim te houden, omdat het onthullen van een ziekte hun carrière kon ruïneren. Hoewel Hollywood tegenwoordig wat toleranter lijkt te zijn, vermoed ik dat er nog steeds enige aarzeling is om een acteur te casten die een bekend gezondheidsprobleem heeft.
